………. ANADOLU LİSESİ 9. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILI SORULARI

1. Edebiyatın içeriği ve konusu nedir, Edebiyat kaça ayrılır?

CEVAP: Şair ve yazarların oluşturdukları metinlerde konu olarak ele aldıkları her şey edebiyatın konusunu belirlerken bu ürünlerde kullanılan dil edebiyatın üslubunu, tür ise edebiyatın içeriğini oluşturur. Edebiyatta türler içeriklerine ve kullanıldıkları yerlere göre hikâye, deneme, roman, makale gibi adlar alır.

Sözlü ve yazılı olarak ikiye ayrılır.

  1. Sözlü edebiyat:Yazının kullanılmadığı dönemlerde dilden dile söylenerek günümüze kadar ulaşmış ve anonim (halkın ortak malı) olarak gelişen ürünlerin tamamına sözlü edebiyat denir.
  2. Yazılı edebiyat:Yazının kullanılmaya başlamasından itibaren yazarı belli olan her türlü edebiyat ürünlerine yazılı edebiyat denir.

 

2. Aşağıda verilen boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz. (4+3+3=10P)

a) Bir dilin bilinmeyen dönemlerinde yani metinlerle takip edilemeyen dönemlerinde, o dilden ayrılarak farklı bir gelişim evresine ulaşmış kollarına ­­­_______ denir. (LEHÇE)

b) Türkçenin izlenebilen tarihi dönemlerinde bazı kelime ve ses farklılıklarıyla birbirinden ayrılan kollarına __________denir. (ŞİVE)

c) Bir ülkenin sınırları içerisinde oluşan bölgesel konuşma şekillerine ____________ denir. Sadece bölgesel konuşma dilinde görülen bu farklılık yazı dilinde aynıdır. (AĞIZ)

 3. Güzel sanatlar, insanda coşku ve heyecan uyandırırlar. Estetik haz olarak ifade edilen bu anlayış güzel sanatları diğer eserlerden ayıran belirgin özelliktir. Güzel sanatlar kendi içerisinde kullandıkları malzemeler ve kendilerini ifade ediş şekillerine göre gruplandırılırlar.

Yukarıdaki açıklamaya göre güzel sanatlar kaça ayrılır. İsimlerini ve türlerini yazınız. (10P)

  1. İşitsel (fonetik) sanatlar: Müzik – Edebiyat
  2. Görsel (plastik) sanatlar: Mimari – Heykel Resim – Hat
  3. Dramatik (ritmik) sanatlar: Tiyatro – Dans – Sinema – Bale

4. Halk edebiyatı nazım biçimlerinin isimlerini aşağıda boş bırakılan yerlere yazınız. (10P)

Halk Edebiyatı

  1. a) Anonim Halk Edebiyatı b) Âşık Edebiyatı c) Dini-Tasavvufi Halk Edebiyatı

CEVAP:

  1. a) Anonim Halk Edebiyatı

– Mani – Ninni – Türkü – Ağıt

  1. b) Âşık Edebiyatı

– Koşma (Güzelleme, Koçaklama, Taşlama, Ağıt) – Semai – Varsağı – Destan

  1. c) Dini-Tasavvufi Halk Edebiyatı

– İlahi – Nefes – Deme – Nutuk – Devriye – Şathiye

 

5. Edebi metinler ile öğretici metinler arasındaki farkları aşağıdaki tabloya yazınız. (10P)

ÖlçütlerEdebi MetinlerÖğretici Metinler
GerçeklikGerçekler kurgulanarak aktarılır.Gerçekler olduğu gibi aktarılır.
Amaç-HedefOkuyucuya edebi zevk vermek amaçlanır.Okuyucuya bilgi vermek amaçlanır.
Üslup-DilÜslup kaygısı vardır. Süslü ve sanatlı bir dil kullanılır.Duru ve yalın bir dille üslup kaygısı olmadan aktarılır.
Anlatım ŞekliÖznellik (sübjektif) hâkimdir.Nesnellik (objektif) hâkimdir.
AnlamYan ve mecaz anlamlı sözcükler kullanılır.Sözcükler ilk ve gerçek anlamlarıyla kullanılır.
TürlerRoman, hikâye, destan, masal, şiir, tiyatro vb.Deneme, makale, eleştiri, anı, mektup, gezi yazısı, biyografi, otobiyografi vb.

6. Aşağıda () ile boş bırakılan yerlere uygun noktalama işaretlerini getiriniz. (10P)

a) Artık var olmayan şeyleri büyük bir özlemle kim bilir kaç kez anmışızdır ( ) Kimi zaman, yalnızca geçmişte kalan şeylerin değerini anlayabiliyormuşuz gibi geliyor bana (    ) Kültürümüzün ayrılmaz öğeleri gün geçtikçe yok olmaya yüz tutuyor (    ) tarihsel yapılar, müziğimiz, bize özgü yemekler (    ) Eskiden bilinen birçok olağanüstü yiyecek de unutuluyor artık (    ) hem de bir daha hiç yenmemek, tadılmamak üzere.

Cevap: (.) (.) (:) (…) (;) 

 

7. (I) Kişiye odaklı söyleşilerde amaç; soru sorulan kişinin yaşamını, yaptıklarını veya fikirlerini gündeme getirmektir. (II) Bu tür söyleşilerin öznesi, toplumda merak uyandıran ünlü şahsiyetler olabilir. (III) Örneğin sporcular, sanatçılar ve politikacılar bu söyleşilerde sıklıkla yer alır. (IV) Kimi zamanda tanınmamış ancak yaşamı ve yaptıklarıyla dikkatleri çekmiş kişiler seçilir. (V) Sorular aracılığıyla onların iç dünyalarında neler yaşadıkları okura aktarılmak istenir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde “de” bağlacının yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

8. Hikâyenin özelliklerinden beşini yazınız.

İnsan yaşamının belli bir bölümü ele alınır.

Yer ve zaman kavramı vardır.

Olay veya bir durum söz konusudur.

Hikâyede amaç; düşündürmek değil, duygulandırmak ya da heyecanlandırmaktır.

Gerçek ya da düş ürünü bir olay kısa şekilde anlatılır.

Fazla ayrıntıya girilmeden bir olay çerçevesinde olaylar yüzeysel ele alınır.

 

9. Olay ve durum hikâyesinin Türk ve Dünya edebiyatlarındaki kurucularını yazınız.

Olay hikâyesi: Guy de Maupassant – Ömer Seyfettin

Durum hikâyesi: Anton Çehov – Sait Faik Abasıyanık ve Memduh Şevket Esendal

 

10. Durum hikâyesinin özelliklerinden beşini yazınız.

  • İlk örneklerini Rus yazar Anton Çehov vermiştir.
  • Günlük yaşamdan bir insanlık durumu anlatılır.
  • Olay hikâyesindeki gibi serim, düğüm, çözüm bölümleri bulunmaz.
  • Bu tarz hikâyelerde zaman ve mekân belirsiz olabilir.
  • Olay değil, tema önemlidir.

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 1. Yazılı İNDİR